ما را در فیس‌بوک دنبال کنید

Walaw

سیاست

قیام 1963 ایران نماد فداکاری ملت برای انقلاب است

Tuesday 04 June 2024 - 11:20

Zoom

در ژانویه 1963، شاه ایران یک سری اصلاحات موسوم به «انقلاب سفید» را انجام داد. ادعا می شد که این طرح شش ماده ای برای توسعه بیشتر ایران تهیه شده است. اما ماهیت ضد دینی و غربی این برنامه برای شخصیت های مذهبی از جمله امام خمینی روشن بود.

امام خمینی معتقد بود که اصلاحات به نفع شاه و سلطنت اوست و آنها را دستاویزی برای دخالت آمریکا و صهیونیست ها در ایران می دانستند.

بحث و گفتگو بین امام خمینی و نمایندگان شاه نتیجه ای نداشت، زیرا شاه از روشن کردن دامنه کامل برنامه خودداری کرد.

متعاقباً امام خمینی و سایر بزرگان دین تصمیم به تحریم رفراندوم انقلاب سفید گرفتند. در پاسخ، شاه یک ستون زرهی را به قم هدایت کرد و در سخنرانی شدیدی از رهبران مذهبی انتقاد کرد. با وجود مخالفت آنها، همه پرسی انجام شد و برنامه تصویب شد.

مخالفت با خاندان پهلوی اعم از مذهبی و علنی به اشکال مختلف از جمله اعلامیه و لغو جشن های نوروزی صورت گرفت. با این حال، لحظه مهم با سخنرانی آیت الله خمینی در 12 خرداد 1342 در مدرسه علمیه فیضیه رقم خورد. این سخنرانی که در مراسم بزرگداشت سالگرد عاشورا ایراد شد، از سیاست‌های ضداسلامی شاه انتقاد کرد و شباهت‌هایی را بین حاکم اموی یزید و شاه ترسیم کرد.

دو روز بعد در ساعت سه بامداد، نیروهای امنیتی و کماندوها به منزل خمینی در قم رفته و او را دستگیر کردند.

پس از این واقعه، خیابان های قم به لرزه در آمد و زنان و مردان انقلابی علیه رژیم شاه تظاهرات کردند و از رهبر خود حمایت کردند.

در همان روز مردم تهران و شهرستانها قیام کردند و خواستار پایان دادن به رژیم ستم شاهی شدند. مردم ایران با پوشیدن لباس‌های سفید که به‌عنوان نمادی از تمایل به جان باختن برای آرمان‌شان استفاده می‌شد، پس از انتشار خبر بازداشت امام خمینی (ره)، پدر شاه، تظاهرات گسترده‌ای را علیه شاه مورد حمایت آمریکا برپا کردند. انقلاب اسلامی

رژیم با خشونت مردم را سرکوب کرد که منجر به کشته و زخمی شدن تعداد زیادی شد.

این قیام تاریخی موسوم به «15 خرداد» سرآغاز نهضت اسلامی بود که سرنوشت ایران را تغییر داد.

با وجود تبعید امام خمینی یک سال بعد، نهضت در نهایت به بازگشت ایشان و پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357 انجامید.

پس از انقلاب امام خمینی (ره) این روز را در تقویم ایران به عنوان عزای ملی نامگذاری کردند.

یکی از جنبه های قابل توجه قیام 14 خرداد این است که هم مردمی و هم اسلامی بود و هم رهبری واحد داشت.

پیش از این قیام ها و نهضت های مختلفی در ایران رخ داده بود که هیچکدام به طور همزمان هر سه این عناصر را در اختیار نداشتند.

تا آن زمان، تنها قیامی که جنبه مردمی و اسلامی را با یک رهبر در هم آمیخت، قیام 14 خرداد 1342 بود.

رژیم پهلوی تلاش‌های گسترده‌ای برای بی‌اعتبار کردن ماهیت مردمی و اسلامی قیام 14 خرداد انجام داد و از روزنامه‌ها و تبلیغات برای القای دخالت بیگانگان در این قیام استفاده کرد. اما هوشیاری مردم، قاطعیت و رهبری امام این توطئه ها را خنثی کرد.

پس از قیام 14 خرداد، جایگاه روحانیون در میان مردم افزایش یافت و توانستند نفوذ گسترده ای پیدا کنند.

این قیام که با حضور گسترده مردم و به رهبری امام راحل و علمای دین انجام شد، در ظاهر سرکوب شد. اما با توجه به ویژگی هایی که داشت ادامه یافت و منجر به سرنگونی امپراتوری 2500 ساله شد.

این قیام به عنوان خاستگاه انقلاب اسلامی و منشأ تحولات گسترده داخلی و بین المللی شناخته می شود.