موسسه استکهلم: افزایش بی‌سابقه هزینه‌های نظامی جهانی در سال ۲۰۲۴

محققان روز دوشنبه اعلام کردند که هزینه‌های نظامی جهان در سال ۲۰۲۴ با افزایش شدید هزینه‌ها به دلیل جنگ‌ها و افزایش تنش‌ها، شدیدترین افزایش خود را تجربه کرد و به ۲.۷ تریلیون دلار رسید.

طبق گزارش جدید موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI)، هزینه‌های نظامی در سراسر جهان به ویژه در اروپا و خاورمیانه افزایش یافته است.

در این گزارش آمده است که چندین کشور اروپایی شاهد افزایش «بی‌سابقه‌ای» در هزینه‌های نظامی خود بوده‌اند.

به عبارت واقعی، هزینه‌ها در مقایسه با سال ۲۰۲۳، ۹.۴ درصد در سطح جهان افزایش یافته است و سال ۲۰۲۴ دهمین سال افزایش متوالی هزینه‌ها است.

شیائو لیانگ، محقق برنامه هزینه‌های نظامی و تولید تسلیحات SIPRI، به خبرگزاری فرانسه گفت: «این واقعاً بی‌سابقه بود. این بالاترین افزایش سالانه از زمان پایان جنگ سرد بود.»

لیانگ افزود، اگرچه ممکن است در طول جنگ سرد افزایش‌های شدیدتری وجود داشته باشد، اما داده‌های مربوط به اتحاد جماهیر شوروی در دسترس نیست.

در این گزارش آمده است که بیش از ۱۰۰ کشور، از جمله هر ۱۵ کشور با بیشترین هزینه، بودجه نظامی خود را در سال گذشته افزایش داده‌اند.

لیانگ گفت: «این واقعاً نشان‌دهنده تنش‌های ژئوپلیتیکی تشدید شده است.» او افزود که افزایش هزینه‌ها احتمالاً «تأثیر اجتماعی-اقتصادی و سیاسی بسیار عمیقی» خواهد داشت.

وی گفت: «کشورها باید در تصمیمات بودجه‌ای خود، بده‌بستان‌هایی داشته باشند.»

لیانگ گفت: «به عنوان مثال، ما شاهد بوده‌ایم که بسیاری از کشورهای اروپایی هزینه‌های دیگری مانند کمک‌های بین‌المللی را برای تأمین مالی افزایش هزینه‌های نظامی کاهش داده‌اند و... سعی در افزایش مالیات یا تکیه بر وام یا بدهی برای تأمین مالی این هزینه‌ها داشته‌اند.»

عامل اصلی افزایش هزینه‌ها، منطقه اروپا از جمله روسیه بود که هزینه‌ها در آن ۱۷ درصد افزایش یافت و به ۶۹۳ میلیارد دلار رسید.

سیپری اعلام کرد که همه کشورهای اروپایی، به جز مالت، بودجه‌های خود را افزایش دادند و «هزینه‌های نظامی اروپا را فراتر از سطح ثبت شده در پایان جنگ سرد سوق دادند.»

هزینه‌های نظامی روسیه در سال ۲۰۲۴ به ۱۴۹ میلیارد دلار رسید: افزایشی ۳۸ درصدی نسبت به سال قبل و دو برابر شدن از سال ۲۰۱۵.

هزینه‌های نظامی اوکراین با ۲.۹ درصد افزایش به ۶۴.۷ میلیارد دلار رسید.

در حالی که این مبلغ تنها معادل ۴۳ درصد از هزینه‌های تسلیحاتی روسیه است، برای اوکراین معادل ۳۴ درصد از تولید ناخالص داخلی آن است. این بدان معناست که اوکراین بالاترین بار نظامی را در بین تمام کشورها بر دوش می‌کشد.

هزینه‌های آلمان با ۲۸ درصد افزایش به ۸۸.۵ میلیارد دلار رسید و از هند به عنوان چهارمین کشور بزرگ جهان پیشی گرفت.

لیانگ خاطرنشان کرد: «آلمان برای اولین بار از زمان اتحاد مجدد خود به بزرگترین هزینه‌کننده در اروپای مرکزی و غربی تبدیل شد.»

ایالات متحده، بزرگترین هزینه‌کننده جهان، هزینه‌های خود را ۵.۷ درصد افزایش داد و به ۹۹۷ میلیارد دلار رسید. این به تنهایی ۳۷ درصد از هزینه‌های جهانی و ۶۶ درصد از هزینه‌های نظامی در بین کشورهای ناتو را تشکیل می‌دهد.

کل هزینه‌های نظامی ۳۲ عضو این اتحاد به رهبری ایالات متحده با افزایش هزینه‌های همه اعضا به ۱.۵ تریلیون دلار افزایش یافت.

لیانگ گفت: «ما در سال ۲۰۲۴ شاهد بودیم که ۱۸ کشور از ۳۲ کشور ناتو به هدف هزینه دو درصد از تولید ناخالص داخلی رسیدند که بالاترین میزان از زمان تأسیس این اتحاد است.»

در حالی که برخی از این افزایش‌ها نتیجه کمک‌های نظامی اروپا به اوکراین بوده است، نگرانی‌ها از احتمال قطع همکاری ایالات متحده با این اتحاد نیز به آن دامن زده است.

لیانگ توضیح داد: «واقعاً تغییری در سیاست‌های دفاعی اروپا رخ داده است، به طوری که در سال‌های آینده شاهد برنامه‌های تدارکاتی گسترده در صنعت تسلیحات خواهیم بود.» بودجه‌های نظامی در خاورمیانه نیز به طرز چشمگیری افزایش یافت و به حدود ۲۴۳ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال ۲۰۲۳، افزایشی ۱۵ درصدی را نشان می‌دهد.

با ادامه حملات اسرائیل به غزه، هزینه‌های نظامی آن در سال ۲۰۲۴ با ۶۵ درصد افزایش به ۴۶.۵ میلیارد دلار رسید. SIPRI خاطرنشان کرد که این رقم «شدیدترین افزایش سالانه از زمان جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷» را نشان می‌دهد.

در مقابل، بودجه نظامی ایران در سال ۲۰۲۴ با ۱۰ درصد کاهش به ۷.۹ میلیارد دلار رسید، «علیرغم مشارکت آن در درگیری‌های منطقه‌ای و حمایت از گروه‌های نیابتی منطقه‌ای».

SIPRI اعلام کرد: «تأثیر تحریم‌ها بر ایران به شدت ظرفیت آن را برای افزایش هزینه‌ها محدود کرد.»

چین، دومین کشور پرهزینه جهان، بودجه نظامی خود را ۷ درصد افزایش داد و به حدود ۳۱۴ میلیارد دلار رساند که «نشانه سه دهه رشد متوالی» است.

چین - که در حال سرمایه‌گذاری در نوسازی ارتش و گسترش قابلیت‌های جنگ سایبری و زرادخانه هسته‌ای خود بوده است - نیمی از کل هزینه‌های نظامی در آسیا و اقیانوسیه را به خود اختصاص داده است.